Albumak euskal literaturan izan duen garapena aztertzen duen liburua aurkeztu da

“Albuma hitzez eta irudiz osatutako objektua da: bi kode (hitzezkoa eta irudizkoa) erabiltzen dira istorio bat kontatzeko eta horiek elkarren mendekoak dira, ezin dute funtzionatu era independentean”, azaldu du Xabier Etxanizek, UPV/EHUko irakasle eta ikerlaria eta liburuaren arduraduna Karla Fernandez de Gamboarekin batera.

Gutxi dira nazioarte mailan albumari buruzko ikerketak, are gutxiago euskaraz. Izan ere, hau da euskaraz eginiko lehenengo ikerketa sakona. “Lan honen bidez irakurlea albumen mundura hurbiltzea nahi dugu”, argitu du Etxanizek. “Liburu ilustratutik albumera dagoen eboluzioa ikusi, albumen lanketan dauden faktoreen berri izan eta haur txikien artean, baina baita helduen artean ere gero eta presentzia handiagoa duen literatura mota honek dituen ezaugarriak”, aztertu dituztela gehitu du Karla Fernandez de Gamboak. Horretarako, LAIDA ikerketa taldeko kideek hamabi testuren eta irudiren azterketa egin dituzte: 2001ean argitaratutako ‘Marraztuidazu gutun bat’ albumetik 2022an plazaraturiko ‘Zarata Do Maiorren biolin eta pianorako’ hitzik gabeko albumera.

Joan den mendaren 60ko hamarkadan albumaren oinarriak ezarri baziren ere, esan daiteke mende honen hasierarekin batera hasi zela euskal albumaren ibilbidea. Esaterako, liburuan aurreko bizpahiru hamarkadetan egon den “iraultzaren” nondik norakoa ikusi ahal izango da liburuan, baita kanpoko lanen itzulpenak nolako eragina izan duen ere. “Azken hogei urteotan aurrerapauso handiak eman dira arlo honetan. Itzulpen lanak dira nagusi, eta eskaintza gero eta zabalagoa eta aberatsagoa da”, azaldu du Xabier Etxanizek.

“Urte hauetan izaten ari den garapen eta berrikuntza nabarmena da eta horretan guztiz garrantzitsua izan da Etxepare saria, Nafarroako toki-entitateek eta Pamiela argitaletxeak  bultzaturiko saria”, gehitu du Etxanizek. Izan ere,  bere ustez, “sariak euskal sortzaileak albumak egitera bultzatu ditu”.

LAIDA ikerketa taldeari buruz

Liburu hau UPV/EHUren LAIDA ikerketa taldea azken urteotan egiten ari den Egungo euskal literatura berria proiektu barruan sartzen da, eta horretarako Eusko Jaurlaritzaren laguntza izan du. Ale hau berezia da albumak euskal literaturaren ikerketan izan duen tradizio urriagatik eta azken urteotan izaten ari den garapen eta berrikuntzagatik. “Alde horretatik obra hau urratzailea da literaturaren ikerkuntzan, osagarria euskal literaturaren panoramikan eta erabilgarria albumaren mundura hurbildu nahi duten guztientzat”, gehitu du Fernández de Gamboak.