- Eusko Jaurlaritzako Etxebizitzako sailburuorde Miguel de los Toyosek moderatutako mahai-inguruan, hirurek berretsi dute legegintzaldiko erronkarik garrantzitsuena dela eta erakundeen arteko lankidetza ezinbestekoa dela konponbide eraginkorrak aurkitzeko
- Bilboko, Gasteizko eta Donostiako lehen zinegotziek hainbat ekintza xehatu dituzte, arazo horri aurre egiteko beren hirietan. Izan ere, prezioak mugatzea dute helburu, baina baita proposamen berriak egitea ere, hala nola etxebizitzak bereiztea, etxebizitza sozialen edo babestuen sustapenak handitzea edo lokal hutsak etxebizitza bihurtzea.
Lehenengo aldiz ia 2 urtetan, Etxebizitza eta House Action Nazioarteko I. Kongresua Euskadiko hiriburuetako hiru alkateak bildu ditu mahai-inguru berean, etxebizitzaren arazoari ematen ari zaion erantzun koordinatuari buruz hitz egiteko eta etxebizitza babestuan eta zuzkidura-etxebizitzan, alokairu eskuragarrira bideratutako birgaitzean, etxebizitza hutsen mobilizazioan eta bitartekaritza-programetan hartutako neurrien balantzea egiteko.
Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza sailburuorde Miguel de los Toyosek moderatu du mahai-ingurua, eta nabarmendu du oso garrantzitsua dela hiru hiriburuak tentsioz betetako eremutzat jotzea, baina azpimarratu du «adierazpen hori ez dela helmuga bat, abiapuntu bat baizik, udalerri bakoitzak etxebizitzaren arazoa konpontzen lagunduko duten ekintzak proposa ditzan». De los Toyosek gogorarazi du Euskadin gaur egun 11 udalerri daudela jada tentsioan dauden eremuak direnak, eta beste 6 ari direla figura hori izapidetzen. «Horrek esan nahi du gure biztanleriaren % 50 baino gehiago tentsioan dauden eremuetan biziko dela».
Jon Insausti Donostiako alkateak hirugarren astea du gaur karguan, eta bera izan da hitz egiten lehena, etxebizitzaren arazoarekin egin beharreko lehenengo gauza argi hitz egitea eta diagnostiko zehatza izatea dela esateko. Ildo horretan, aipatu behar da hiri bakoitzak neurrira egindako jantzi bat behar duela. «Gizartea eraldatu egin da, eta gure hiriek ez dute jakin aldaketa horretara egokitzen. Lehen, etxebizitza bakoitzean 6 pertsona baino gehiago bizi ziren; orain, Donostian, 3 etxebizitzatik batean pertsona bakarra bizi da; erdigunea bezalako auzoetan, bizitegi-parkearen % 41 mota horretakoa da «.
Insaustik gure etxebizitza-kulturan beharrezkoa den mentalitate-aldaketan ere jarri du arreta, belaunaldi batetik bestera igarotzen den aktibo ekonomiko gisa soilik ikus ez dadin, eta, bestalde, hiriburu batek lurraldearen gainerako lekuetan sortzen duen erakarpenean. «Horren ondorioz, gure hirian eskaria etxebizitza berriez hornitzeko dugun gaitasuna baino askoz gehiago handitu da». Alkate berriak hiri guztien erronka nagusitzat jo du etxebizitza, eta aurre egiteko neurri batzuk aipatu ditu, hala nola eraikitako hiriari etekin handiagoa ateratzea, hutsik dauden lokaletan bizitegi-unitate berriak sortzea edo erabilera turistikoko etxebizitzak kontrolatzen eta mugatzen jarraitzea, adibidez salerosketa saihestuz. «Epeak arindu behar dira, oraintxe bertan hirigintzako epeak oso luzeak dira. Hiria egitea ez da soilik etxebizitza egitea, baizik eta ekipamenduak, bizitza ekonomikoa, lotura ona, nortasun propioak dituzten auzo biziak egitea «. Jon Insaustik adierazi du hirian bizitzen jarraitu nahi duten donostiar guztiek hori egin ahal izatea bermatu behar dela. «Herritarrek ez dituzte konpetentziak ulertzen, erantzun arinak behar dituzte, eta hori erakundeen arteko lankidetzaren bidez lortzen da».
Juan Mari Aburto Bilboko alkateak adierazi duenez, etxebizitza-politikak ibilbide luzeko erronkak dira, eta, beren konplexutasunaren barruan, apaltasunez eta ausardiaz egin behar zaie aurre. «Bilbotarrek diru-sarreren % 30 baino gehiago bideratzen dute etxebizitzara, eta guk arazo horri aurre egin nahi diogu datozen 3 urteetan, ekintza-plan baten bidez. Plan horren arabera, 15.000 etxebizitza baino gehiago haziko dira Zorrozaurre, Bolueta edo Abando bezalako hiri-berroneratze eremuetan».
Aburtok nabarmendu du Bilbok 2008tik duela hutsik dauden lokaletan etxebizitzak eraikitzeko aukera ematen duen ordenantza, eta alokairu sozialeko udal-etxebizitzen poltsa handienetako bat duela, 4.200 baino gehiago. Hala ere, turismo-etxebizitzen kontrolean, elkarlaneko etxebizitza-planen berrikuntzan, laguntzetan edo hutsik dauden etxebizitzen mobilizazioan jarduten jarraitu behar dela adierazi du. «Gazteentzako etxebizitza-planak lantzen ari gara, formula berritzaileak erabiliz, hala nola kolektibo ahulekin pisuak partekatzea». Bizkaiko hiriburuko alkateak adierazi du erakundeen arteko lankidetzan eta dagoeneko eraikita dauden etxebizitzen birgaitzean tematzen jarraitu behar dela, haien bizigarritasuna hobetzeko «.
Azkenik, lehen mahai honetan, Maider Etxebarria Gasteizko alkateak adierazi du berarentzat etxebizitzaren arazoa lehentasunezkoa dela, eta bere agintaldiko lehen bilera 960 etxebizitzaren eraikuntza bultzatzeko izan zela, Eusko Jaurlaritzarekin batera egindako hitzarmen batean. «Gasteiz da Euskadin hazkunde handiena izan duen udalerria, eta, beraz, etxebizitza-eskaria ere izugarri handitu da».
Etxebarriak funtsezko lau puntu aipatu ditu Euskadiko hiriburuko etxebizitza-estrategian: «Etxebizitza berria eraikitzea, parke zaharrena birgaitzea, hala nola Zaramaga auzoa, erabili gabeko etxebizitzak merkatura ateratzen lagunduko duten ordenantza fiskal berriak, 50 & -ko errekargua jarrita etxebizitza hutsei, eta HAPO berria, bizitegi-alternatiba berriak aktibatuko dituena, hala nola etxebizitzak bereiztea edo lokal hutsak bizitegi-unitate bihurtzea».
Metropoli-areetako udalerriak
House Actionek metropoli-eremuetako udalerrietako alkateen mahai bat hartu du gaur goizean, etxebizitzaren arazoari aurre egiteko orduan dituzten berezitasunak partekatzeko. Mahaian Azahara Domínguez Gipuzkoako Mugikortasun, Turismo eta Lurralde Antolaketako foru diputatuak moderatu du eta Barakaldo, Irun, Errenteria, Alcorcón eta Hospitalet de Llobregateko zinegotziek parte hartu dute.
Alcorconetik, Candelaria Testa alkateak, bere berezitasuna azpimarratu du: ez du gobernu autonomikoaren babesik gune tentsionatu izendapena aplikatzeko, nahiz eta Madril hiriburuko prezioen garestitzea zuzenean pairatzen duten. «Hiriburuko gero eta herritar gehiago etortzen dira Alcorconera, garestia delako, eta beste batzuk beste probintzia batzuetara joaten dira bizitzera, Toledora, esaterako». Testak adierazi zuenez, Madrilgo Gobernuak ez du etxebizitzaren aldeko apusturik egiten eskubide sozial gisa, «hala eta guztiz ere, gu etengabe ari gara lanean beste erakunde batzuekin lankidetzan aritzeko beste neurri batzuekin, hala nola Espainiako Gobernuarekin, 1.123 etxebizitza berri baino gehiago eraikitzeko».
Hospitalet del Llobregaten kasuan, bertako alkate David Quirosek adierazi du Bartzelonari itsatsita dagoen udalerria dela, eta ez duela ia hazteko aukerarik, eta kezka nagusia hiri-espazioa eraberritzea dela, bertako biztanleei bizi-kalitate hobea emateko. «Errehabilitazioaren aldeko apustua egin behar dugu. Geratu nahi duenak egin dezakeela bermatu behar da «.
Cristina Laborda Irungo alkateak berretsi du metropoliko udalerriek hiriburuen errealitate desberdinak dituztela, eta etxebizitzaren arazoari modu bateratuan heldu behar zaiola, «ikuspegi metropolitarrarekin». Labordak adierazi du bere herriko etxebizitza berri asko beste hiri batzuetako bizilagunek hartu dituztela, hala nola Donostiakoek edo Hondarribikoek; izan ere, biztanle horiek beren udalerrietako etxebizitzen kostu handiagatik kanporatuak izan dira, eta horrek zuzenean eragiten du irundarren bizitegi-eskaintza berri horietarako sarbidean.
Bitartean, Barakaldoko alkate Amaia del Campok azpimarratu du erakundeen arteko lankidetzarik gabe ezinezkoa dela etxebizitzaren arazoari aurre egitea, eta merkatura etxebizitza gehiago ateratzeko administrazio-prozesuak arintzea eskatu du. Ildo horretan, itxaropentsu agertu zen Eusko Jaurlaritza ateratzear dagoen erregulazio berriekin. «Gure kasuan, etxebizitza berriak aterako ditugu degradatutako industria-eremuetan, eta eraikitako etxebizitza-parkea ere birgaituko dugu». Del Campok adierazi zuen hobari-politikak nahiago dituela, hutsik dauden etxebizitzak merkaturatzeko zigor-politikak baino.
Azkenik, Aizpea Otaegi Errenteriako alkatea bat etorri da gainerako zinegotziekin, hiriburuek metropoli-eremuko gainerako udalerrietan zuzenean eragiten dutelako. «Metropoli-logika guztien artean eraikitzen jarraitu behar dugu, udal guztien arteko lankidetza behar dugu, baina baita Aldundiarekin eta Eusko Jaurlaritzarekin ere». Otaegik planteatu duenez, «arauak eta erregulazioak aldatzea zaila da, prozesu luzeak dira, eta gure esku dago malgutasunez erabiltzea eremu urbanizagarri logikoak lortzeko».